سقف هالوکور یا دال های بتنی توخالی پیش ساخته، یکی از سیستم های نوین در صنعت ساخت‌وساز محسوب می‌شوند که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردشان، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. این سقف ها با کانال های توخالی طولی، علاوه بر کاهش وزن سازه، باعث صرفه‌جویی در مصالح و زمان اجرا می‌شوند. در ادامه این مقاله از پورتال جامع مهندسین ایران به معرفی سقف هالوکور و به چه صورت اجرا می شود؟؟ می پردازیم . در ادامه با ما همراه باشید.
سقف هالوکور چیست؟
سقف هالوکور (hollow core) نوعی دال بتنی پیش ساخته با کانال های توخالی است که در کارخانه تولید می‌شود. این کانال های توخالی در داخل دال باعث کاهش وزن کلی سازه و بهبود عملکرد لرزه‌ای می‌شوند. سقف هالوکور به دلیل سرعت نصب بالا، صرفه‌جویی در مصالح، و قابلیت عبور تأسیسات از میان کانال‌ها، در پروژه‌های بزرگ ساختمانی همچون مراکز خرید، برج‌ها و مجتمع‌های مسکونی کاربرد گسترده‌ای دارد. از معایب آن می‌توان به نیاز به تجهیزات سنگین برای نصب اشاره کرد.
جنس سقف هالوکور
سقف هالوکور از دو ماده اصلی تشکیل شده است که خواص آنها برای افزایش کارایی بهینه شده است:
بتن: یکی از بهترین مواد برای ساخت سقف هالوکور، بتن است. این سقف ها از بتن مسلح پیش‌تنیده یا بتن مسلح معمولی تولید می‌شوند. ساخت آنها در کارخانه انجام شده و سپس به محل پروژه منتقل می‌شود. در مقطع طولی این سقف‌ها حفره‌هایی تعبیه می‌شود تا بار مرده را کاهش دهند.
رشته های پیش‌تنیدگی از فولاد: علاوه بر بتن، در ساخت سقف هالوکور از رشته‌های پیش‌تنیدگی فولادی نیز استفاده می‌شود. هرچند این نوع فولاد در ایران کمتر رایج است، اما مقاومت بالایی دارد. نقطه شکست اسمی این فولاد تقویت‌شده ۵۵۰ مگاپاسکال است و قدرت آن بیش از سه برابر تیتانیوم یا فیبر کربن است.
کاربرد سقف هالوکور
سقف هالوکور نوعی سقف پیش ساخته است که کاربرد های گسترده‌ای دارد و محدودیتی در استفاده از آن وجود ندارد. اما به طور خاص، این نوع سقف بیشتر در پروژه‌هایی که زمان اجرا اهمیت بالایی دارد و ابعاد پروژه بزرگ است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به عنوان مثال، در ساخت مراکز خرید، فروشگاه های زنجیره‌ای، سالن های ورزشی، برج ها، فرودگاه ها و مجتمع های تجاری، می‌توان از سقف هالوکور بهره برد.
موارد کاربرد سقف هالوکور شامل موارد زیر است:
- سقف انواع ساختمان های بتنی و فولادی
- ساخت پل ها
- پوشش پارکینگ‌ها و سوله ها
همچنین، دال‌های توخالی نه تنها به عنوان سازه های افقی برای سقف سازی استفاده می‌شوند، بلکه می‌توانند به صورت عمودی به عنوان دیوار های بیرونی، دیوارهای جداکننده و موانع صوتی نیز نصب شوند. این ویژگی به خاطر قابلیت اجرای دهانه‌های بلند و ساختار با دوام این سازه‌ها امکان‌پذیر است.
مزایای سقف هالوکور
- بهینه سازی استفاده از مصالح
- کاهش وزن کلی ساختمان
- کاهش ضخامت کف سازی
- ایمنی بیشتر نسبت به سایر انواع سقف
- امکان افزایش تعداد طبقات در ارتفاع ثابت
- عملکرد مناسب به عنوان عایق
- کاهش ارتفاع کلی ساختمان
- سرعت بالای نصب سقف هالوکور
- قابلیت اجرای سقف هالوکور در دهانه‌های وسیع
- عدم نیاز به جک های نگهدارنده در حین اجرا
- استفاده از فضاهای خالی در داخل سقف برای عبور تاسیسات مکانیکی و الکتریکی
- استحکام بسیار بالا
- کیفیت بالا به دلیل عدم وجود خطای انسانی در زمان اجرا
- سبک بودن سقف که باعث کاهش وزن اسکلت و بهبود رفتار در برابر زلزله می‌شود (۴۰٪ سبک‌تر)
- عدم نیاز به قالب‌بندی و بتن‌ریزی
- مقاومت در برابر آتش‌سوزی
معایب استفاده از سقف هالوکور
- عدم صرفه اقتصادی در پروژه‌های کوچک
- نیاز به نیروی کار ماهر و متخصص برای اجرا
روش اجرای سقف هالوکور
برای اجرای سقف هالوکور، مراحل زیر باید طی شود:
نصب فونداسیون و ستون ها:
در ابتدا، فونداسیون و ستون‌های بتنی طبق نقشه های طراحی شده نصب می‌شوند.
اتصال تیر های بتنی به پانل های پیش ساخته:
پس از نصب ستون‌ها، تیرهای بتنی با استفاده از میلگرد های U شکل در بخش بالایی تیرها متصل می‌شوند. در این مرحله، پانل‌های پیش‌ساخته هالوکور بر روی تیرها قرار می‌گیرند.
بتن ریزی مجدد:
بعد از نصب پانل ها، بتن‌ریزی مجدد انجام می‌شود تا کلاف پیرامونی ایجاد شود. این مرحله اهمیت زیادی دارد، زیرا به کمک میلگردهای تعبیه شده، اصطکاک و چسبندگی لازم برای جلوگیری از حرکت پانل‌های سقف فراهم می‌شود.
همچنین، امکان اجرای تیرها و ستون‌ها به‌صورت پیش‌ساخته نیز وجود دارد تا سرعت و دقت در پروژه افزایش یابد.
علت جایگزین شدن سقف هالوکور به جای سقف‌های قدیمی
سقف هالوکور به دلیل مزایای بسیاری که دارد، به عنوان جایگزینی برای سقف‌های سنتی و قدیمی انتخاب شده است. اصلی‌ترین دلیل این جایگزینی، پیش‌ساخته بودن سقف هالوکور است. این سقف‌ها در کارخانه ساخته می‌شوند و نیازی به اجرای کامل در محل پروژه ندارند. برخی از دلایل مهم برای ترجیح سقف هالوکور به سقف‌های قدیمی عبارتند از:
کاهش زمان اجرا
از آنجایی که سقف هالوکور پیش‌ساخته است، زمان لازم برای نصب آن به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. به جای صرف چند روز برای اجرای هر سقف، می‌توان این زمان را تا یک چهارم کاهش داد.
عدم نیاز به ساخت در محل
سقف هالوکور نیازی به ساخت و ساز در محل ندارد؛ تنها باید نصب شود.
عدم نیاز به زمان اضافی برای خشک‌شدن
برخلاف سقف‌های بتنی سنتی که نیاز به زمان خشک‌شدن دارند، سقف هالوکور آماده و قابل استفاده است.
عدم نیاز به قالب‌بندی و جک زدن
حذف مراحل قالب‌بندی و جک زدن باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود.
نظافت و زیبایی بیشتر
سقف‌های هالوکور به دلیل دقت در تولید و نصب، تمیزتر و منظم‌تر از سقف‌های معمولی هستند. این سقف‌ها به زیرسازی برای سقف کاذب یا کف‌سازی اضافی نیاز ندارند.
حذف نیاز به ستون و تیر
با استفاده از سقف هالوکور، می‌توان در برخی از پروژه‌ها از نصب ستون و تیر نیز صرف‌نظر کرد.
تمام این موارد باعث می‌شوند سقف‌های هالوکور نسبت به روش‌های سنتی، سریع‌تر، کارآمدتر و از نظر ظاهری جذاب‌تر باشند.
الزامات اجرای سقف هالوکور
– بارگذاری ثقلی و لرزه‌ای سیستم سازه‌ای باید مطابق با آخرین ویرایش مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ایران و استاندارد ۲۸۰۰ ایران انجام شود.
– طراحی، تولید و اجرای پنل‌های هالوکور از نوع بتن آرمه معمولی باید بر مبنای آخرین ویرایش دستورالعمل طراحی (Manual for the Design of Hollow Core Slabs) PCI و همچنین ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران انجام گیرد.
– صلبیت دیافراگم سقف‌های هالوکور باید براساس بند ۹-۲ و پیوست شماره ۶ استاندارد ۲۸۰۰ ایران بررسی شود و تمهیدات لازم برای تامین یکپارچگی سقف و صلبیت طبق ضوابط دستورالعمل PCI لحاظ گردد.
– در صورت استفاده از بتن رویه، رعایت ضخامت حداقل پنج سانتی‌متر الزامی است.
– برای تامین یکپارچگی سقف، لازم است میل مهار کافی در محل اتصال پنل‌های سقف پیش‌ساخته به یکدیگر و اجرای تیرچه در پیرامون بازشوها و همچنین اجرای کلاف‌های پیرامونی سقف انجام شود.
– برای انتقال برش در ناحیه اتصال دیافراگم به سیستم مقاوم در برابر بار جانبی یا المان‌های مرزی، باید از میلگردها به شکل قلاب استفاده شود.
– ابعاد بازشوها باید طبق ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران رعایت شود و نباید بیشتر از یک پنجم طول و یک دوم عرض پانل‌های هالوکور باشد.
– در پلان‌های نامنظم یا در صورتی که ابعاد بازشوها بزرگ‌تر از یک پنجم طول یا یک دوم عرض پانل‌های هالوکور باشد، باید لایه‌ای بتنی با ضخامت حداقل پنج سانتی‌متر اجرا گردد.
– طراحی و اجرای سیستم سقف هالوکور به‌صورت پیش‌تنیده باید براساس آئین‌نامه ۳۱۸ ACI و آئین‌نامه طرح و محاسبه قطعات بتنی پیش‌تنیده انجام شود.
– رعایت حداقل رده بتنی مصرفی معادل ۳۰ C در قطعات بتن آرمه پیش‌تنیده الزامی است.
سخن آخر
سقف هالوکور یک نوع سیستم سقفی مجوف است که به‌صورت پیش‌ساخته در کارخانه تولید و سپس به محل پروژه منتقل می‌شود. ویژگی پیش‌ساخته بودن و سرعت بالای اجرای این سقف، آن را به گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های بزرگ ساختمانی تبدیل کرده است. اجرای این نوع سقف نیازی به قالب‌بندی ندارد که این امر به کاهش هزینه‌های اجرایی کمک می‌کند. همچنین، عدم نیاز به جک در زیر سقف، امکان شروع سریع تیغه‌چینی در پروژه را فراهم می‌آورد.
