پارسی زبان کهن و ریشهداری است و بهدلیل وسعت ایران و ارتباط گسترده با قسمتهای مختلف دنیا در زمانهای گذشته، بسیاری از واژههای ما وارد زبانهای دیگر از جمله زبان انگلیسی شده است. این واژهها، بهعنوان بخشی از میراث فرهنگی ایران در جهان، نشاندهنده جایگاه مهم و تاریخی ایران در دنیای تجارت، ادبیات و هنر هستند. برخی از واژههای انگلیسی را حتی تصور نمیکنید که از پارسی گرفته شده باشند!
فارسی زبان بسیار کهن و غنی از واژگان است و تاثیرات زیادی بر زبانهای دیگر گذاشته است. تاریخچه تعامل بین زبانها و فرهنگها بهویژه در طی قرون مختلف و با گسترش تجارت و مبادلات فرهنگی، نشاندهنده تاثیرات گستردهای است که زبانها بر یکدیگر گذاشتهاند. بسیاری از واژههای انگلیسی ریشه در زبان فارسی دارند و این پدیده تاثیر عمیق و ماندگار زبان و فرهنگ ایرانی بر سایر فرهنگها و زبانها نشان میدهد. در ادامه این مقاله از مجله دلتا به معرفی چند نمونه از این واژهها و دلایل ورود آنها به زبان انگلیسی میپردازیم.
واژههای انگلیسی که از فارسی گرفته شدهاند
ما در اینجا برخی از واژههای انگلیسی که فارسی هستند را معرفی میکنیم. این واژهها تنها بخشی از واژههای انگلیسی با ریشه فارسی هستند و بسیاری از آنها بهدلیل ارتباطات فرهنگی، تاریخی، و تجاری میان ایران و سایر سرزمینها به وجود آمدهاند. این واژهها نشاندهنده تاثیر عمیق و ماندگار زبان فارسی بر زبانهای دیگر بهویژه زبان انگلیسی هستند:
1. واژه بازار Bazaar
یکی از دلایل ورود واژههای فارسی به انگلیسی، ارتباطات تجاری بین ایران و کشورهای غربی است. در طول قرون گذشته، ایران یکی از مراکز مهم تجارت، بهویژه در مسیر جاده ابریشم، بوده است. این راه تجاری مهم که شرق را به غرب متصل میکرد، سبب شد تا بسیاری از کالاها، ایدهها و البته واژهها بین ایران و سایر سرزمینها رد و بدل شود. یکی از این کلمات واژهی “Bazaar” (بازار) است. این کلمه که در زبان فارسی به معنای محلی برای خرید و فروش کالاهاست، از طریق تجار و جهانگردان به زبانهای دیگر راه یافته و امروز بهعنوان یک واژه بینالمللی برای اشاره به بازارها و مراکز خرید به کار میرود.
2. واژه پردیس Paradise
یکی دیگر از واژههایی که از زبان فارسی وارد انگلیسی شده، “Paradise” (پردیس) است. این واژه در اصل به مفهوم باغها و فضاهای سرسبز بهشتی در فرهنگ ایرانی اشاره دارد. در ایران باستان، باغهای زیبایی بهنام پردیس ساخته میشد که الهامبخش ایجاد فضاهای بهشتی در ادبیات و هنر غرب شد. این کلمه از طریق یونانی به زبانهای اروپایی راه یافت و در نهایت وارد زبان انگلیسی شد.
3. واژه کاروان Caravan
واژه دیگری که از زبان فارسی وارد انگلیسی شده است، کلمهی “Caravan” (کاروان) است. در دوران باستان، کاروانها گروههایی از افراد بودند که همراه با شترها و حیوانات باربر، بهصورت دستهجمعی به سفرهای طولانی میرفتند. از آنجا که ایران بهدلیل موقعیت جغرافیایی خود همواره محل عبور کاروانها بوده است، این کلمه نیز از زبان فارسی وارد زبانهای غربی، از جمله انگلیسی شده است. در انگلیسی این واژه اکنون به گروهی از وسایل نقلیه یا افراد اشاره دارد که به صورت گروهی سفر میکنند.
4. واژه یاسمن Jasmine
واژهی “Jasmine” (یاسمن) نیز از دیگر واژههای فارسی است که به زبان انگلیسی راه یافته است. گل یاسمن در ایران از جایگاه ویژهای برخوردار بوده و از دورانهای قدیم در شعر و ادبیات فارسی نمادی از زیبایی و لطافت بوده است. با گسترش تجارت گیاهان و عطرها از ایران به اروپا، این واژه نیز به انگلیسی راه یافت و اکنون در این زبان نیز به این گل زیبا اشاره دارد.
5. واژه چک Check
واژه “Check” (چک) نیز از فارسی به انگلیسی وارد شده است. این واژه که در فارسی به معنای «نظارت» و «کنترل» است، در زمانهای قدیم بهمنظور تائید و بررسی کالاها و معاملات به کار میرفت. این مفهوم به مرور وارد حوزه بانکی شد و به معنای ابزاری برای پرداخت در بانکها و موسسات مالی تبدیل شد. در نهایت، این واژه از طریق تبادلات مالی به زبان انگلیسی نیز منتقل شد و امروزه در انگلیسی به معنی یک سند مالی به کار میرود.
6. واژههای اسفناج، قندی و نارنج Candy, Spinach و Orange
بهطور کلی، واژههایی مانند “Candy” (قندی)، “Spinach” (اسفناج)، و حتی “Orange” (نارنج) نیز از جمله واژههای دیگری هستند که ریشه فارسی دارند. این واژهها نمایانگر تأثیر ماندگار زبان فارسی بر فرهنگها و زبانهای دیگر است و نشان میدهد که چگونه از طریق مبادلات فرهنگی و تجاری، کلمات به زبانها و سرزمینهای دیگر انتقال یافتهاند.
7. واژه زعفران Saffron
واژه Saffron (زعفران) ادویهای ارزشمند است که در ایران بسیار شناخته شده است و برای اولین بار در این منطقه کشت میشد. این واژه به انگلیسی وارد شده و همچنان به عنوان یکی از ادویههای لوکس و گرانقیمت در جهان شناخته میشود.
8. واژه کیوسک Kiosk
واژه Kiosk (کیوسک) این کلمه در اصل از فارسی “کوشک” آمده است که به معنی یک بنای کوچک یا غرفه است. بعدها در ترکی به شکل “کیوسک” درآمد و از آنجا به زبانهای اروپایی و سپس به انگلیسی راه یافت. امروز، این کلمه برای غرفههای کوچک، دکههای فروش و مکانهایی برای ارائه خدمات استفاده میشود.
9. واژه شغال Jackal
واژه Jackal (شغال) به نوعی حیوان وحشی اشاره دارد و از فارسی به عربی و سپس به زبانهای اروپایی از جمله انگلیسی وارد شده است.
10. واژه لیمو Lemon
واژه lemon “لیمو” از فارسی به زبانهای دیگر از جمله عربی و لاتین منتقل شد و از آنجا وارد زبان انگلیسی شد. لیمو و لیموترش یکی از میوههایی بوده که در سرزمینهای ایرانی و آسیایی پرورش داده میشده و بهمرور به سایر نقاط جهان نیز صادر شده است.11
11. واژه شطرنج و کیش و مات Chess and Checkmate
واژه Chess “شطرنج” از زبان فارسی به زبانهای دیگر راه پیدا کرد. واژههای مرتبط با بازی شطرنج از جمله “Checkmate” (کیش و مات) نیز ریشه در اصطلاحات فارسی دارند. این بازی ابتدا در ایران و هند باستان رواج داشت و سپس از طریق ایران به اروپا و سایر نقاط دنیا گسترش یافت.
12. واژه پای جامه Pajamas
واژه Pajamas (پایجامه) در فارسی به نوعی لباس خواب و راحتی اشاره دارد. این واژه از طریق زبان هندی و سپس انگلیسی وارد شد و اکنون در انگلیسی به معنای لباسی مخصوص خواب استفاده میشود.
13. واژه دیوان Divan
واژه Divan (دیوان ) در اصل به معنای دفتر یا کتابی از اشعار بوده است و بعدها به مبلمان مخصوص نشستن در اتاقهای ایرانی و ترکی اشاره داشت. کلمه “دیوان” سپس از طریق ترکی وارد زبانهای اروپایی شد و در انگلیسی به نوعی مبل یا کاناپه اشاره میکند.
14. واژه فیروزه Turquoise
واژه Turquoise (فیروزه) سنگی است که از معادن ایران استخراج میشد و رنگ آبی خاص آن توجه زیادی را جلب میکرد. این کلمه از طریق زبان فرانسه و ترکی به انگلیسی وارد شد و اکنون در انگلیسی به رنگ فیروزهای نیز اشاره دارد.
تعداد کلمات مطلب: 1041