انواع تیرچه‌های ساختمانی را می‌توان در گروه‌های بتنی، فلزی، سفالی، پیش‌ساخته خرپایی یا صنعتی، پیش‌تنیده و تیرچه‌های نیازیت تقسیم کرد. در گذشته، سقف‌های سنگین ساخته شده از آجر، بیشترین استفاده را در ساخت‌وساز داشتند. با این حال، با پیشرفت تکنولوژی در صنعت ساختمان، استفاده از مصالحی که هم استحکام بالایی دارند و هم وزن سازه‌ها را کاهش می‌دهند، رایج شد. انواع تیرچه در ساختمان بتنی به عنوان یکی از این مصالح مورد نیاز، نقش مهمی در سبک‌سازی سقف‌ها ایفا کرده است. امروزه، برای پوشش سقف‌ها از تیرچه‌های متنوعی استفاده می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند و متناسب با نوع و نیاز ساختمان انتخاب می‌شوند.
انواع تیرچه بتنی
در یک دسته‌بندی متفاوت، تیرچه‌ها به دو نوع تیرچه‌های با قالب ماندگار (تیرچه‌های کفکش‌دار) و تیرچه‌های بدون قالب ماندگار (بتنی و فلزی) تقسیم می‌شوند. این تیرچه‌ها می‌توانند در کارگاه‌ها تولید شده و به‌صورت پیش‌ساخته استفاده شوند. در فرآیند ساخت این تیرچه‌ها، تمامی استانداردهای لازم با استفاده از دستگاه‌های صنعتی رعایت می‌شود، بنابراین می‌توان با خیال راحت از آن‌ها بهره‌برداری کرد. میلگرد اساسی ترین جزء تشکیل دهنده تیرچه است که برای تهیه آن هزینه زیادی نیز باید پرداخت شود. از اینرو انتخاب یک میلگرد مرغوب با توجه به هزینه که میکنید بسیار مهم است.
برای خرید میلگرد واستعلام قیمت میلگرد درب کارخانه و نوسانات آن باید لیست قیمتها را به صورت روزانه بررسی کنید. برای این منظور کافی است به وب سایت آسن مراجعه کرده و یا با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.
تیرچه‌های بتنی به دو دسته تقسیم می‌شوند که شامل:
تیرچه خرپایی
پاشنه این نوع تیرچه به این شکل انجام میگیرد که پاشنه آن از بتن و خرپای آن از جنس فولاد است. خرپای تیرچه از میلگردهای کششی پایینی، عرضی تشکیل می‌شود. شکل مثلثی خرپا، به آن این قابلیت را می‌دهد که نیروهای کششی و فشاری را به‌خوبی تحمل کند. این خرپاها می‌توانند قدرت و دوام مورد نیاز در سیستم تیرچه را تأمین کنند. نمره میلگردهای کششی زیرین باید در بازه 8 تا 16 میلی‌متر باشد و برای میلگردهای عرضی زیگزاگی، نمره بین 5.5 تا 8 تعیین می‌شود. اتصالات میلگردها به‌وسیله جوشکاری انجام میگیرد. پاشنه تیرچه بتنی خرپایی به‌صورت موقت است و پس از اتمام بتن‌ریزی، از قالب جدا می‌شود، به همین دلیل این تیرچه‌ها به تیرچه‌های بدون قالب ماندگار معروف هستند.
تیرچه پیش‌تنیده
بتن به‌تنهایی برای ساخت سقف کافی نیست و اگر به‌صورت تنها استفاده شود، می‌تواند باعث ترک‌خوردگی و شکنندگی سقف شود. به همین دلیل، بتن را با میلگردها و سیم‌هایی ترکیب می‌کنند که سازه‌ای مستحکم تولید نماید. سیم‌های مورد استفاده در این تیرچه‌ها دارای قطر 5 میلی‌متر و مقاومت حدود 18000 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع هستند. تعداد سیم‌های به‌کار رفته به طول تیرچه‌ها و فشاری که باید تحمل کنند، بستگی دارد. در پروسه ساخت، سیم‌ها تحت کشش قرار می‌گیرند تا آستانه تحمل آن‌ها افزایش یابد و قادر به تحمل فشارهای باربری شوند. این تیرچه‌ها در کارخانه تولید شده و به همین دلیل تمامی استانداردهای لازم در ساخت آن‌ها رعایت می‌شود.
استفاده از تیرچه‌های پیش‌تنیده که جزو محبوب‌ترین انواع تیرچه در ساختمان بتنی است، می‌تواند سرعت ساخت‌وساز را افزایش دهد و از آن‌ها در پروژه‌های بزرگ استفاده گردد. شکل این تیرچه‌ها به‌صورت سپری است و می‌توان در آن‌ها از یونولیت‌ها و بلوک‌های سیمانی استفاده کرد. ارتفاع تیرچه پیش‌تنیده حدود 15 سانتی‌متر است، در حالی که قسمت تحتانی آن دارای عرضی در حدود 10 سانتی‌متر بوده و تقریبا 4 سانتی‌متر هم برای قرارگیری یونولیت‌ها و بلوک‌های ساختمان در نظر گرفته می‌شود. برای قسمت پاشنه نیز به ارتفاعی حدود 4 سانتی‌متر نیاز است.
مزایای تیرچه‌های بتنی
- سرعت بسیار بالا در نصب و کاهش نیاز به کارهای کارگاهی
- عدم نیاز به نیروی خبره در فرآیند اجرا
- کاهش هزینه‌های ساخت و ساز
- مقاومت در برابر نیروهای افقی مانند زلزله
- کاهش هزینه‌های نصب و هزینه‌های نهایی
- عایق مناسب صدا به دلیل عدم نیاز به شمع‌بندی در حین نصب سقف
- عایق مناسب برای حرارت و رطوبت
- عدم نیاز به جرثقیل به خاطر سبکی وزن حتی در سازه‌های بلند
- قابلیت اجرای همزمان چندین سقف بدون نیاز به جک‌های زیر سقفی
- کاهش میزان مصرف گچ
- افزایش یکنواختی زیر سقف
مزایای استفاده از تیرچه‌های بتنی پیش‌تنیده
- سهولت در کاربری
- افزایش عمر طولانی سازه به علت عدم نفوذ رطوبت در تیرچه
- کوتاه شدن مدت زمان ساخت و ساز به دلیل پیش‌ساخته بودن سازه‌ها در کارخانه
- مقرون به صرفه بودن به دلیل استفاده کمتر از فولاد و بتن
- وزن کمتر به علت استفاده از بتن کمتر در مقایسه با تیرچه‌های سفالی و کرومیت
- ایجاد سطح یکنواخت در زیر و روی کار
- عدم نیاز به سیستم و عملیات قالب‌بندی در مرحله بتن‌ریزی
- قابلیت جداسازی پاشنه بتنی و سبک شدن سقف
- عایق صوتی و حرارتی
مراحل بارگذاری انواع تیرچه در ساختمان بتنی
بارگذاری تیرچه‌های بتنی به طور کلی در سه مرحله انجام می‌شود که هر یک از این مراحل نقش مهمی در تأمین ایمنی و استحکام سازه دارد:
مرحله اول
در این مرحله، تیرچه‌ها در حین حمل بار، فشار ناشی از وزن خود را تحمل می‌کنند. این فشار، که به آن فشار لنگر خمشی گفته می‌شود، به دلیل وزن تیرچه و نیروهای جانبی ایجاد شده ناشی از شرایط محیطی، مانند باد یا زلزله، به وجود می‌آید. این مرحله ابتدایی، بسیار مهم است زیرا نیاز به اطمینان از توانایی تیرچه‌ها در تحمل وزن خود در هنگام حمل و نقل و نصب دارد.
مرحله دوم
در این مرحله، تیرچه‌ها بار حاصل از وزن خود، بلوک‌ها، بتن پوششی و سایر اجزای سازه را تحمل می‌کنند. این مرحله نیز بسیار مهم است زیرا تیرچه‌های بتنی باید در فاصله بین تکیه‌گاه‌های موقت، فشار بارها را تحمل نمایند. این فشار می‌تواند ناشی از وزن سازه، فعالیت‌های اجرایی و سایر عوامل مؤثر باشد. ادامه این مرحله تا زمانی است که بتن ریخته شده به مقاومت لازم برسد و این مقاومت به طور مستقیم بر روی ایمنی و پایداری سازه تأثیر می‌گذارد.
مرحله سوم
در این مرحله، پس از ایجاد مقاومت کافی در بتن ریخته شده و اطمینان از اینکه بتن به اندازه کافی سخت شده است، تکیه‌گاه‌های موقت برداشته می‌شوند. در این زمان، تیرچه‌ها باید بارهای مرده (وزن خود سازه) و زنده (بارهای متغیر مانند انسان‌ها، وسایل و سایر اشیاء) پس از بهره‌برداری از ساختمان را تحمل کنند. این مرحله نهایی به شدت به طراحی و کیفیت تیرچه‌ها وابسته است و اطمینان از ایمنی سازه را تضمین می‌کند. همچنین در صورتی که قصد ساختمان سازی دارید، حتما از مراکز معتبر میلگرد و یا سایر موارد مورد نیاز را تهیه کنید.
سخن پایانی
در پایان، می‌توان گفت که تیرچه‌های بتنی به عنوان یکی از ارکان اصلی در ساخت و ساز سقف‌ها، نقش کلیدی در تأمین استحکام، ایمنی و کارایی سازه‌ها دارند. انواع تیرچه در ساختمان بتنی با کاهش زمان نصب و هزینه‌های اجرایی، به پروژه‌های ساختمانی سرعت و اقتصادی می‌بخشند. همچنین، ویژگی‌های مقاومتی آن‌ها در برابر نیروهای افقی و آتش‌سوزی، باعث افزایش ایمنی و دوام ساختمان‌ها می‌شود.
